کانال یا داکت هوا در ساختمان (Air duct in building) عنصر بسیار مهمی در انتقال جریان هوا به فضاهای مورد نظر می باشد که این امر می تواند به منظور انتقال جریان ورودی هوا و همچنین جریان خروجی هوا نیز به کار رود. در واقع داکت هوا در ساختمان یکی از اجزاء مهم و مؤثر می باشد که در صورت غیاب آن امکان هوارسانی وجود نخواهد داشت. در واقع هدف نهایی داکت هوا در ساختمان تکمیل عملیات تهویه بنا می باشد که پس از تولید هوا در سیستم تهویه با رعایت تمام نکات مورد نظر به فضا انتقال می یابد و در فضا منتشر می شود. لازم به ذکر است که در حال حاضر شرکتهای متعددی در کشور به تولید داکت هوا در ساختمان می پردازند که برای دریافت لیست قیمت، نحوه فروش و سایر مشخصات فنی آن ها می بایست با نمایندگی فروش آن ها ارتباط برقرار کرد.
سیستم داکت هوا در ساختمان که در اکثر موارد کانال کشی یا ductwork نامیده می شود که نفشه کشی، سایزینگ، بهینه سازی اجزا و پیدا کردن افت فشار از در یک سیستم داکت، طراحی داکت نامیده می شود. در حقیقت داکت فضایی است که برای تهویه و عبور لوله های تأسیساتی در کنار سرویس بهداشتی یا در فضایی مناسب برای این کار تعبیه می شوند. ابعاد داکت به تعداد طبقات و تعداد لوله های تأسیسات بستگی دارد که منظور ما در اینجا داکت هوا در ساختمان می باشد که صرفا برای انتقال هوا به کار برده می شودکه لذا به آن کانال هدایت هوا نیز گفته می شود. کانال یا داکت هوا در ساختمان برای انتقال هوای انواع دستگاه های تهویه مطبوع مانند هواساز، کولر آبی و گازی، هواکش و غیره به کار برده می شود.
داکت هوا در ساختمان از نظر شکل ظاهری به دو دسته چهارگوش و گرد تقسیم می شوند که عمدتاً از جنس ورق گالوانیزه می باشند. کانال گرد مورد مصرف در داکت هوا در ساختمان به دلیل افت فشار و افت اصطکاک کمتر و صرفه اقتصادی دارای راندمان بالاتری نسبت کانال های چهارگوش می باشد اما به دلیل فقدان فضای کافی و مناسب در بسیاری از پروژه های اجرایی و بناها مانند تبدیل کانال گرد به دریچه ورودی و خروجی هوا که عمدتاً مستطیل می باشد از کانال گرد کمتر استفاده شده و از این محصول به عنوان داکت هوا در ساختمان و بناهای ورزشی و صنعتی و موارد مشابه آن به کار می رود. کانال چهارگوش هرچقدر به سطح مقطع مربع نزدیک باشد مشابهت بیشتری داشته باشد از راندمان بالاتری نسبت به سطح مقطع مستطیل برخوردار است.
از نظر مصالح تشکیل دهنده داکت هوا در ساختمان به انواع مختلفی تقسیم می شود که در زیر به بیان مشخصات فنی آنها می پردازیم
داکت هوا در ساختمان از جنس گالوانیزه
داکت های گالوانیزه قدیمیترین نوع کانال یا داکت هوا در ساختمان می باشد که از ورق گالوانیزه با ضخامت ورق مختلف تهیه و تولید می شود. کانال هوای گالوانیزه عمدتاً در سطح مقطع مستطیل تولید و به کار می رند که به لحاظ قیمت کم و در دسترس بودن گزینه اول بسیاری از پروژه های ساختمانی و تأسیساتی می باشد که از جمله مزایا و ویژگی های این نوع داکت هوا در ساختمان می باشد. علی رغم این مزایا، کانال گالوانیزه به کار رفته به عنوان داکت هوا در ساختمان به دلیل عایق نبودن و هدررفت انرژی در زمان کاربری نیاز به ایزولاسیون در راستای کاهش مصرف انرژی می باشد که بدین منظور می بایست از عایق های جدید مانند عایق الاستومری یا عایق پلی اتیلن که ویژگی های منحصربفردی را دارا می باشند در داکت هوا در ساختمان بهره جست. البته این امر در پاره ای از مواقع به دلیل محدودیت فضا در بعضی از اماکن مانند سقف کاذب که کار را با سختی روبرو می کند، با مشکل مواجه می شود.
داکت هوا در ساختمان از جنس فلکسیبل فویلی با روکش پلاستیک یا PVC
این نوع داکت هوا در ساختمان همان داکت ساده فلکسی یا فویلی می باشد که با روکشی از جنس پلاستیک یا PVC مسلح شده است و بر قابلیت های آن افزوده شده است. این داکت هوا در ساختمان که با نام لوله کمبی نیز شناخته می شود در دو نوع شفاف و تیره نیز موجود می باشد. این داکت هوا در ساختمان قابلیت تحمل دمایی را از 30- تا 150+ دارا می باشد و علاوه بر دارا بودن کلیه کارایی های انواع داکت هوا در ساختمان امکان به کارگیری در مناطقی را دارد که در معرض دید مستقیم می باشند و لذا امکان آسیب دیدگی در آن ها وجود دارد. داکت کمبی شفاف به دلیل انعطاف پذیری بالای خود برای انتقال هوا و. ذرات مناسب بوده که قابلیت به کارگیری این نوع داکت هوا در ساختمان را افزایش داده و بنابراین می توان از آن در اماکن صنعتی و همینطور آزمایشگاهی نیز استفاده کرد.
داکت هوا در ساختمان از جنس گالوانیزه و اسپیرال
کانال اسپیرال مصرفی در داکت هوا در ساختمان از جدیترین محصولات کانال گرد می باشد که به سبب فرآیند ساخت خاص آن از ورق گالوانیزه که در جدار خارجی دارای برجستگی هایی می باشد، برمزایا و استحکام آن افزوده شده است. از دیگر مزایا آن بالا بودن سرعت ساخت و استحکام بالا را می توان نام برد که موجب کاربرد وسیع آن به عنوان داکت هوا در ساختمان اماکن عمومی و ورزشی، صنعتی، انبوه سازی و غیره را نام برد. این نوع داکت هوا در ساختمان در بازه دمایی 30- تا 25+ نیز استحکام بالایی را دارا می باشد.
داکت هوا در ساختمان از نوع پیش عایق
این نوع داکت هوا در ساختمان شامل دسته بندی های مختلفی از جمله : داکت هوا در ساختمان با عایق پشم شیشه، عایق پلی استر، عایق پلی اتیلن، عایق پلی اورتان و فنولیک و عایق الاستومری می باشد که می توان به ترتیب آن ها را طبق موارد نام برده شده از بدترین تا بهترین نام برد. عایق پشم شیشه به کار رفته در داکت هوا در ساختمان به مرور زمان از بین رفته و تحلیل می شود که این امر سبب انتشار آن در فضا می شود و همچنین این عایق به دلیل جذب رطوبت و بخار شرایط رشد و گسترش عوامل بیماری زا را دارا بوده که به هیچ وجه نمی توان آن را بهداشتی و مناسب اماکن درمانی دانست. علاوه بر این عایق پشم شیشه به کار رفته در داکت هوا در ساختمان سبب بروز حساسیت و مشکلات تنفسی نیز خواهد شد. لازم به ذکر است که مشکلات ذکر شده در مورد داکت هوا در ساختمان با عایق پشم شیشه در سایر انواع عایق ذکر شده موجود نمی باشد و این نوع عایق ها از جمله برترین عایق های به کار رفته در ساخت داکت هوا در ساختمان می باشد.
داکت هوا در ساختمان از جنس پارچه ای
عمده مصالح به کار رفته در ساخت این داکت هوا در ساختمان برزنت است که نوعی پارچه می باشد که مقاومت بالایی در برابر تنش های فیزیکی و خوردگی با اسید داشته که لذا این محصول به عنوان داکت هوا در ساختمان فضاهای سخت مانند کارخانجات و کارگاه های صنعتی، صنایع ماشین سازی و خنک سازی دستگاه ها را دارا می باشد.
