یکی از پرکاربردترین محصولات تأسیسات ساختمانی که به سبب مزایا و مشخصات فنی خاص خود مورد استفاده بسیاری از مجریان پروژه های ساختمانی قرار می گیرد، لوله خرطومی هوا می باشد که با نام های متعددی از جمله Flexible air duct یا کانال لوله فلکسی نیز شناخته می شود. لوله خرطومی هوا در کاربری های مختلف و فراوانی از جمله مراکز تجاری، درمانی، مسکونی، صنعتی، ورزشی، فرهنگی و غیره امکان کاربرد را دارد که علاوه بر این به دلیل دارا بودن گوناگونی بسیار در مصالح تشکیل دهنده از جمله نوع لوله خرطومی هوا ساده یا بدون عایق و نوع عایق دار، بر این کاربری ها افزوده می شود. در حقیقت لوله خرطومی هوا نوعی تجهیز تأسیساتی می باشد که همگام با تکنولوژی روز در دنیا و در راستای نیازهای کاربران به قابلیت های بیشتر این محصول ساخته و به بازار ارایه می شود.
همانطور که گفته شد لوله خرطومی هوا در طیف وسیعی از کاربری ها از جمله در صنایع به منظور انتقال آلاینده ها مانند انتقال آلاینده های صنعتی – شیمیایی، حرارتی و همچنینی گرد و غبار ایجاد شده در کارگاه سنگ و چوب به کار برده می شود. لوله خرطومی هوا به سبب ساختار ویژه خود امکان عبور از فضاهایی که سایر محصولات مشابه ندارند را دارا می باشد و همچنین در نوع لوله خرطومی هوا عایق دار آن علاوه بر کاهش هدررفت انرژی موجب کاهش صدای انتقالی عبوری از داخل خود نیز می شود. علاوه بر مزایای ذکر شده در مورد لوله خرطومی هوا، قیمت کم و مقرون به صرفه آن در مقابل این مزایا از دیگر ویژگی های این محصول تأسیساتی می باشد که موجب کاربرد وسیع آن سیستم کانال کشی داکت اسپلیت نیز گشته است. ضمناً قیمت لولهخرطومی انتقال هوا با توجه به مصالح به کار رفته در ساخت آن و همچنین امکان عایق بودن آن نیز متفاوت می باشد.

تمامی موارد ذکر شده در مورد لوله خرطومی هوا موجب کاربرد وسیع آن گشته است و علاوه بر این به عنوان جایگزینی برای لوله و کانال های سنتی نیز بسیار به کار برده می شود. برخلاف لوله خرطومی هوا، مصالح و تجهیزات سنتی به دلیل سادگی در مصالح و جزئیات بعد از مدتی با بروز مشکل در سیستم خود مواجه می شوند و یا به سبب استفاده از مصالح نامناسب و جذب رطوبت و بخارات موجب لانه گذاری عوامل بیماری زا مانند قارچ و باکتری ها می شوند که به همین دلیل این تجهیزات را به هیچ وجه نمی توان بهداشتی و مناسب استفاده در امکانی دانست که به رعایت میزان بالایی از بهداشت نیاز دارند مانند اتاق تمیز آزمایشگاه ها.
انواع لوله خرطومی هوا
در واقع بر اساس تعاریف انجام شده در مورد لوله خرطومی هوا می توان این نوع کانال عبور هوا را در دو دسته بندی کلی لوله خرطومی هوا و لوله خرطومی انتقال هوا جای داد که در ادامه به بیان مشخصات فنی آن ها خواهیم پرداخت.
لوله خرطومی هوا ساده
این نوع لوله خرطومی هوا صرفاً از یک جدار تشکیل دهنده خارجی به همراه یک مفتول فنردار فلزی تشکیل شده است که بر قابلیت ارتجاعی و کشسانی آن می افزاید. لازم به ذکر است که لوله خرطومی هوا ساده بر حسب موارد و مصالح تشکیل دهنده در جدار خود به دسته بندی متفاوتی تقسیم می شود که عبارتند از :
لوله خرطومی هوا ساده فویلی – آلومینیومی
این نوع لوله خرطومی هوا که با اسامی مختلفی مانند لوله خرطومی آلومینیومی آکاردئونی نیز شناخته می شود ضد احتراق، بسیار انعطاف پذیر، سبک وزن و مقاوم در برابر فشارهایی که از جهات مختلف بر آن وارد می شود می باشد و همواره حالت خود را در یک مسیر صاف حفظ می کند و هیچ گونه افتادگی در طول مسیر نیز ندارد. لوله خرطومی هوا فویلی از یک بدنه آلومینیومی مواج تشکیل شده است که درزهای آن محکم و ضد آب می باشند. بنابراین این نوع لوله خرطومی هوا در سیستم تهویه به منظور انتقال سرمایش و گرمایش، انتقال گاز، جریان هوای برگشتی از سرویس های بهداشتی و مواردی این گونه را می توان نام برد.
از دیگر اسامی لوله خرطومی هوا ساده می توان لوله هود و لوله بخاری را نام برد. لوله خرطومی هوا در سایزهای مختلفی از 6 تا 45 سانتیمتر و شاخه های 3 متری موجود می باشد و همچنین این نوع لوله خرطومی هوا در محدوده دمای 30- تا 250+ درجه سانتیگراد مقاومت خوبی را از خود نشان می دهد. همانطور که گفته شد در این نوع لوله خرطومی هوا معایب کانال های سنتی گذشته برطرف شده و به دلیل سطح صاف و بهداشتی آن مناسب فضاهای بهداشتی درمانی می باشد که در همین راستا افت فشار نیز در این نوع لوله خرطومی هوا به مقدار زیادی کاسته شده است.

لوله خرطومی هوا ساده پلیمری
این نوع لوله خرطومی هوا بر اساس مواد به کار رفته در ساخت آن به دو دسته شفاف و کدر(کمبی) پلیمری تقسیم می شوند :
لوله خرطومی هوا شفاف پلیمری
نام گذاری این محصول به دلیل ساختار شفاف آن می باشد که از یک رشته فیلم پلیمری و یک مفتول فلزی که در میان این رشته پلیمری جای گرفته است تشکیل شده و در نهایت سبب افزایش خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری لوله خرطومی هوا شفاف می شود که در انتقال هوا و ذرات مورد مصرف قرار می گیرد. این نوع لوله خرطومی هوا علاوه بر اماکن صنعتی قابلیت بکارگیری در اماکن بهداشتی را نیز دارد. همچنین لوله خرطومی هوا پلیمری شفاف در محدوده دمای 20- تا 150+ درجه سانتیگراد نیز مقاومت خوبی دارد و در سایزهای متفاوت و شاخه های اغلب 4 متری در بازار محصولات تأسیساتی موجود می باشد.
لوله خرطومی هوا کمبی پلیمری
در ساخت این نوع لوله خرطومی هوا علاوه بر جدار آلومینیومی از یک لایه پلیمری به عنوان روکش و یک مفتول فلزی برای افزایش سطح انعطاف پذیری محصول استفاده شده است. از جمله مزایا این نوع لوله خرطومی هوا عدم نیاز به رابط به دلیل درهم تنیدگی مارپیج گونه سطح لوله، مقاومت در برابر نور آفتاب، کارخانجان صنعتی، کانال کشی ساختمان و همچنین پیست مسابقات اتومبیل رانی می باشد. این نوع لوله خرطومی هوا نیز در بازه 30- تا 150+ درجه سانتیگراد استحکام خود را حفظ کرده که سبب گسترش کاربرد آن در سیستم های تهویه رسانی و کلیه اماکنی می باشد که در معرض دید مستقیم قرار دارند.

لوله خرطومی هوا برزنتی
این نوع کانال فلکسیبل علاوه بر انعطاف پذیری بالا، مقاومت مناسبی را در برابر ضربات فیزیکی و خوردگی اسید مورد نیاز فضاهای خشن دارا می باشد که در همین راستا در سیستم تهویه و تخلیه جریان فضاهایی که درجه سختی بالایی دارند مورد استفاده قرار می گیرد مانند : صنایع هوایی، ماشین سازی، خنک سازی دستگاه های خاص در کارگاه ها و کارخانجات صنعتی. مصالح به کار رفته در ساخت این نوع لوله خرطومی هوا از نوع برزنت لمینیت شده با PVC به همراه مفتول فلزی در جدار خود می باشد که قابلیت تحمل دمایی را از 20- تا 100+ درجه سانتیگراد به این نوع لوله خرطومی هوا می دهد.
لوله خرطومی هوا عایق دار
به منظور افزایش قابلیت های لوله خرطومی هوا می توان از عایق در ساخت آن بهره برد که علاوه بر کاهش هدررفت انرژی امکان پیش عایق بودن را نیز به آن می دهد که سبب کاهش فرآیند اجرا در هنگام نصب نیز می شود. این امکان در فضاهایی که دسترسی سخت و یا ناکافی به منظور اجرای سیستم کانال کشی دارند بسیار مناسب است. انواع لوله خرطومی هوا عایق دار عبارت است از :
لوله خرطومی هوا با عایق پشم شیشه
این محصول از سابقه کاربردی بیشتری نسبت به سایر لوله های خرطومی انتقال هوا برخوردار است که به عنوان عایق حرارتی بروردتی از آن استفاده می شود. در حال حاضر و با توجه به معایب این نوع لوله خرطومی هوا جانشینان بهتری برای آن وجود دارند که این معایب در آن ها برطرف شده و مزایای بیشتری را شامل می شوند. از جمله این معایب می توان به امکان جذب رطوبت و بخار آن در آن اشاره کرد که سبب رشد و گسترش عوامل بیماری زا می شود که بدین منظور این لوله خرطومی هوا به هیچ وجه بهداشتی و مناسب کاربرد در اماکن درمانی نیست. از دیگر معایب آن تحلیل رفتن آن به مرور زمان و پخش شدن در فضا می باشد که موجب ایجاد مشکلات تنفسی و حساسیت می شود.
لوله خرطومی هوا با عایق پلی استر
یکی از جانشینان عایق پشم شیشه می باشد که معایب آن را برطرف کرده است و در دامنه دمایی 30- تا 80+ درجه انتیگراد مقاومت خوبی دارد. این نوع لوله خرطومی هوا از جدار آلومینیوم به همراه ورق پلی استر لمینیت شده بر روی آن می باشد.
لوله خرطومی هوا با عایق پلی اتیلن
این نوع لوله خرطومی هوا نیز گزینه مناسبی به جای عایق پشم شیشه می باشد که علاوه بر اینکه کندانس رطوبت نداشته، ضد حریق نیز می باشد که بر دیگر قابلیت های آن می افزاید. این محصول دامنه تحمل دمایی از 30- تا 150+ درجه سانتیگراد را دارا می باشد.
لوله خرطومی هوا با عایق الاستومری
این نوع لوله خرطومی هوا نیز مانند موارد قبلی یکی از بهنرین گزینه ها برای کاربرد در سیستم تأسیسات ساختمانی می باشد که آنتی باکتریال و ضد آتش بوده، دوست دار طبیعت و انسان می باشد و علاوع بر عایق حرارت و رطوبت تا حدودی عایق صوت نیز می باشد. این نوع لوله خرطومی هوا دامنه تحمل از 30- تا 15+ درجه سانتیگراد را دارا می باشد.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که تولیدکنندگان مختلفی در حال حاضر مشغول به فعالیت در زمینه لوله خرطومی هوا می باشند که می بایست به منظور دریافت لیست قیمت به روز آن ها با واحد فروش این تولیدکنندگان ارتباط برقرار کرد.

لوله خرطومی سیلیکونی نسوز
این نوع از لوله خرطومی از دو لایه سیلیکون ساخته شده است که با مفتول فنری فولادی که بین دو لایه سیلیکونی قرار گرفته است؛ تقویت می شود و حالتی ارتجاعی و انعطاف پذیر به لوله می بخشد. این لوله در انواع فنر بیرون و سیلیکون دوخت تولید و ارائه می گردد.
حداکثر دمایی که لوله خرطومی سیلیکونی نسوز می تواند در شرایط مداوم کاری تحمل نماید؛ 600 درجه فارنهایت معادل 400 درجه سانتی گراد می باشد. به همین دلیل عنوان نسوز را به این لوله خرطومی اطلاق نموده اند.
از لوله خرطومی سیلیکونی نسوز در فضاهایی همچون رستوران ها، بیمارستان ها، کارخانه ها و کارگاه های تولیدی، ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری و … به کار گرفته می شود.
ظرفیت حرارتی بسیار بالا و همچنین مقاومت بالا در برابر نور مستقیم خورشید، اشعه ماورای بنفش ( UV )، رطوبت بالای موجود در هوا و … از جمله مهم ترین و بارزترین ویژگی های این لوله فلکسی به شمار می رود.
لوله خرطومی پلی اورتان یا پی یو
این محصول از جنس پلی اورتان نرم تقویت شده می باشد که در ساختار آن یک رشته فنر فولادی به کار رفته است. در واقع ساختار لوله خرطومی پلی اورتان یا پی یو موجب می شود تا حد بسیار بالایی حالت پذیر و منعطف باشد.
مهمترین زمینه کاربر این لوله خرطومی، مکش هوا، ذرات و مواد ساینده می باشد که در انواع کارگاه های تولیدی و کارخانه ها و واحد های صنعتی مختلفی، به کار گرفته می شود.
لوله خرطومی پی یو ( PU )، دارای ضریب کشیدگی بسیار بالایی دارد. این انعطاف پذیری بالا موجب می شود تا این محصول دچار پارگی و آسیب های ناشی از کشیدگی و خمش نگردد.
مقاومت دمایی این لوله خرطومی نیز تا میزان قابل قبولی بالا می باشد که موجب می شود تا بتوان از لوله خرطومی پی یو برای انواع سیستم ها گرمایشی و تولید گرما نیز استفاده نمود.
لوله خرطومی مکنده
لوله خرطومی مکنده از جنس پی وی سی تقویت شده می باشد و علاوه بر فنر فولادی با یک نوار پی وی سی نیز تقویت می گردد؛ که حالت ارتجاعی به آن می بخشد.
وزن بسیار سبک، انعطاف پذیری بالا و کم جا بودن این محصول از جمله مهم ترین خصوصیات لوله خرطومی مکنده به شمار می رود.
از لوله خرطومی مکنده بیشتر برای مکش هوای حاوی ذرات ریز و پودری و هدایت آن به خارج استفاده می شود.مانند لوله خرطومی مکنده کاه و مکنده نجاری.
صنایع سنگ و سرامیک، کارخانه های چوب بری و کارگاه های نجاری کوچک و بزرگ، واحدهای صنعتی در زمینه های نساجی، معادن، آزمایشگاه ها و … از جمله پرکاربرد ترین زمینه های کاربرد این لوله خرطومی می باشد.
لوله خرطومی فلزی
این نوع از لوله خرطومی بیشتر جهت کابل کشی و برق کشی داخل ساختمان با کاربری های متفاوت از مسکونی و اداری تا تجاری و تفریحی و … مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع از این لوله فلکسی به عنوان روکش محافظ برای سیم های برق و جلوگیری از جرقه و آتش سوزی و … استفاده می شود. لوله خرطومی فلزی با ساختار های متفاوت در انواع گالوانیزه، سیلیس و … تولید و عرضه می گردد.
لوله خرطومی سیلیس به دلیل انعطاف پذیری و خاصیت ارتجاعی بالایی که دارد به راحتی در داخل دیوار جانمایی می گردد و می توان سیم های برق را از میان آن عبور داد. از لوله خرطومی سیلیس برای کابل کشی مربوط به دوربین های مداربسته، تابلو برق های بزرگ و کوچک و برق کشی داخل سقف های کاذب و … مورد استفاده قرار می گیرد.
لوله خرطومی معدنی
این نوع از لوله خرطومی به صورت ضخیم فنر بیرون تولید می گردد و به دلیل وزن سبکی که دارد قابل حمل نیز می باشد. لوله خرطومی معدنی متشکل از الیاف پلی استر می باشد که با یک لایه محافظ پی وی سی تقویت شده، روکش شده است. لوله خرطومی برزنتی معدنی با انعطاف پذیری بالا، مقاومت بسیار زیاد در برابر سایش و کشش و پارگی، می تواند به عنوان بهترین انتخاب جهت مکش و انتقال هوای حاوی ذرات، گرد و غبار و همچنین تخلیه بخارات گازی از محیط کارگاهی به خارج، به شمار رود.
صنایع معدن، خودروسازی، صنعت هوا و فضا و … از جمله پرکاربردترین زمینه های استفاده از لوله خرطومی معدنی می باشد.

لوله خرطومی پارچه نسوز فنر بیرون
این لوله فلکسیبل جهت تخلیه هوایی با دمای بسیار زیاد از دیگ موتورخانه ها و همچنین انتقال حرارت و شعله به خارج از فضای داخلی، مورد استفاده قرار می گیرد.
جنس لوله خرطومی پارچه نسوز از پارچه فایبرگلاس و روکش سیلیکون تقویت شده می باشد که می تواند دمای بسیار بالایی را تا حدود درجه سانتی گراد را تحمل نماید.
مقاومت لوله خرطومی پارچه نسوز فنر بیرون در برابر حرارت، انعطاف پذیری، وزن سبک و قابل حمل و … از جمله بارزترین ویژگی های این محصول می باشد.
شیلنگ کامپوزیت
- این لوله خرطومی فلکسیبل متشکل از ترموپلاست چند لایه می باشد که با کمک یک لایه ضد نشتی، و فنر های فولادی تقویت شده است.
- ظرفیت حرارتی شیلنگ کامپوزیت از حدود 20- تا 80 درجه بالای صفر می باشد.
- از مهم ترین ویژگی این محصول وزن سبک آن می باشد که سبب می گردد تا بتوان از شیلنگ کامپوزیت به راحتی استفاده نمود و حمل و نقل و انبار کردن و نصب آن بسیار سریع و آسان انجام پذیرد.
- شیلنگ کامپوزیت بیشتر در زمینه تخلیه مواد نفتی و شیمیایی در واحد های صنعتی و تاسیسات دریایی و سیستم های حرارتی و برودتی … به کار گرفته می شود.
لوله خرطومی زهکشی
از لوله خرطومی زهکشی جهت تخلیه آب اضافی وجود در زمین های ورزشی، معابر و … استفاده می شود. به این ترتیب می توان با کمک این لوله خرطومی از تجمع آب در میان بافت و ساختار سازه ها یبتنی و … جلوگیری نمود. در نتیجه عمر مفید تاسیسات و سازه ها تا میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
به طور کلی لوله خرطومی زهکشی در دو زمینه متفاوت کاربرد دارد یکی از کاربرد های آن خارج کردن روان آب ها از میان سازه ها در ساخت و ساز و عمران می باشد. به عنوان مثال تخلیه آب سازه های بزرگی مانند سد ها، پل ها، ساختمان های بلندمرتبه و … .
مورد دیگر کاربرد این لوله خرطومی، استفاده از آن در زمین های کشاورزی، باغات و … می باشد که به وسیله پمپاژ آب اضافی از داخل زمین، به دفع آفات و رشد باکتری ها و … کمک شایان توجهی می نماید.
لوله خرطومی زهکشی از جنس پی وی سی تقویت شده می باشد که در دو نوع مشبک و نیمه مشبک طراحی و تولید می گردد.
لوله خرطومی هیدرولیک فشار قوی
از لوله خرطومی هیدرولیک فشار قوی به عنوان رابطی مطمئن جهت انتقال مواد سوختی به ماشین های سنگین و همچنین دستگاه های صنعتی، استفاده می شود.
مقاومت بالای این لوله در برابر اشعه خورشید، رطوبت و … از جمله مهم ترین ویژگی های این محصول به شمار می رود.
همچنین لوله خرطومی هیدرولیک فشار قوی دارای مقاومت بسیار زیادی در برابر کشیدگی، پارگی و … می باشد و همین موضوع سبب می گردد تا بتوان از این محصول در پروژه هایی با مقیاس بزرگ استفاده های بسیاری نمود. این محصول در برابر مواد خورنده و اسیدی نیز مقاومت بالایی دارد.